MICHEL FOUCAULT’NUN İKTİDAR VE ÖZNE KAVRAMLARINA BİR BAKIŞ: GÖZETİM TOPLUMU

Özet

Foucault’nun iktidar ve özne arasındaki ilişkiyi her yerde ve her durumda oluşan bir olgusal kabulden yola çıkarak açıklamış olması çalışmadaki temel çıkış noktasıdır. Foucault’ ya göre özne bireyden farklıdır ve içinde bulunduğu toplumun disiplinci -düzenleyici politikaları tarafından ehlileştirilmiştir. Çalışma öncelikle öznenin nasıl ortaya çıktığı, bireyden farklı yönlerinin neler olduğu ve özneyi özne konumuna getiren iktidarın nasıl işlediğini ele almaktadır. Bu noktadan hareketle modern toplum içerisinde kendisini özgür bir karar veren olarak gören “özneleşmiş” bireyin aslında iktidar tarafından nasıl bir sarmal içerisinde yeniden üretildiği analiz edilmelidir düşüncesi çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu analizin sorunsallaştırma ve sorgulama olduğunu dile getiren Foucaultcu bakış açısı, direniş hareketini göstererek içinde bulunduğu iktidarı sorgulayan bireyin yeniden özneden dönüşümünü ele almaktadır. Bu direnişte entelektüelin rolüne vurgu yapan Foucault, entelektüel aracılığıyla öznenin gözetim toplumundan nasıl kurtulacağının değerlendirmesini ortaya koymaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada Foucaultcu bakış açısı ile iktidar, özne ve birey arasındaki ilişkinin nasıl işlediği üzerine bir okuma yapılmaktadır.