BİST’TE İŞLEM GÖREN TURİZM FİRMALARININ ETKİNLİKLERİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİ İLE ÖLÇÜMÜ

Özet

2016 yılı ve sonrasında Türkiye turizminde yaşanan dalgalanmaların endüstriye olan etkisini belirlemek, turizm firmalarının etkinliklerini saptamak ve bu doğrultuda gerekli iyileştirmelere yönelik önerilerde bulunmak amaçlanmıştır. Bu kapsamda BİST’te işlem gören 11 adet turizm firmasının 2016-2019 dönemi yıllık faaliyet raporları ve finansal tablo verileri incelenmiştir. Verilerin analizinde işletme etkinliklerinin ölçüm yöntemlerinden non-parametrik matematiksel programlama tabanlı Veri Zarflama Analizi (VZA) uygulanmıştır. İşletmeler ölçeğe göre değişken getiri varsayımında, girdi odaklı BCC yöntemi ile analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda firmaların veri çıktı miktarına ulaşabilmeleri için hedeflenen girdi değerleri saptanmış, mevcut girdi miktarlarında yaklaşık yarı oranda bir azalmayı gerekli kılacak iyileştirme değerleri hesaplanmıştır. Etkinlik değerine ulaşamayan firmaların, faaliyetlerine dayalı giderlerini iyileştirmeleri gerekmektedir. Bu iyileştirmeler firma ölçeği ve teknik yönden iyileştirmelerdir. Bununla birlikte elde edilen gelir ve kâra kıyasla toplam yatırımların miktarında düşüşler gerekli görülmektedir. Faaliyete dayalı girdilerin BCC yöntemi iyileştirme tablolarında belirtilen şekilde düzenlenmesi, etkin durumda olmayan karar verici birimler için yol gösterici olacaktır.