UZUN VADELİ DOĞALGAZ SÖZLEŞMELERİ VE EKONOMİK PERFORMANS: TÜRKİYE İÇİN BİR TARİHSEL AYRIŞTIRMA ANALİZİ

Özet

Bu çalışmada, Türkiye'nin daha önce imzaladığı uzun vadeli doğalgaz sözleşmelerinden bazılarının yakın zamanda vadelerinin dolacak olması nedeniyle, belirlenen makroekonomik değişkenler ile doğalgaz fiyatları arasında daha iyi bir ilişki yakalanması amaçlanmıştır. Türkiye’nin ham petrol ve petrol ürünleri ile doğal gaz ithalatını çoğunlukla Rusya'dan gerçekleştirmesi ve ayrıca en yakın uzun vadeli doğal gaz sözleşmesi bitiş tarihinin Rusya ile olması nedeniyle özellikle Türkiye ile Rusya arasındaki uzun vadeli sözleşmeler esas alınarak inceleme yapılmıştır. Böyle bir çalışmanın temel nedeni, Türkiye'nin sürekli artan nüfusu ve büyüyen ekonomisi için enerji arz güvenliğini sağlama ihtiyacının yanı sıra her iki taraf için daha uygun alternatif uzun vadeli doğalgaz sözleşmeleri ile net enerji ithalatçısı bir ülke olarak doğal gaz gibi temiz ve daha ucuz enerji kaynaklarına erişme ihtiyacına dayanmaktadır. Çalışmada, özellikle Near-VAR Modelinden faydalanılarak kullanılan Tarihsel Ayrıştırma Yöntemi ve makalenin metodoloji bölümünde açıklanan diğere ekonometrik teknikler uygulanarak Türkiye'nin uzun vadeli doğalgaz sözleşmelerinin kantitatif incelemesinde eksik olan kısımlar doldurulmaya çalışılmıştır. Bu ekonometrik teknikler üç farklı senaryo üzerinde uygulanmıştır ve ayrıca Türkiye’nin uzun vadeli doğalgaz sözleşmelerinin detaylı olarak tartışılması için beş farklı doğalgaz fiyat formülü sunulmuştur. Senaryolar, birçok makroekonomik değişken üzerindeki etkiler göz önünde bulundurularak farklı enerji emtialarına ve farklı bölgesel karşılaştırma ölçütlerine veya bunun tersine dayanmaktadır. Sonuçta ampirik bulgu olarak, alternatif olarak üretilen formüllerden birisi ile sanayi üretimi açısından daha iyi bir performans ortaya konabileceği elde edilmiştir. Özetle, bu makale girişin ötesinde altı bölüm üzerine inşa edilmiş ve şu sırayla düzenlenmiştir; doğal gaz piyasaları, doğalgaz fiyatlandırması ve sözleşmeleri, Türkiye doğal gaz piyasası, Türkiye’nin uzun vadeli doğal gaz sözleşmeleri, metodoloji ve ampirik bulgular, sonuç ve öneriler.