Marka Gururu Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1650Anahtar Kelimeler:
marka- marka gururu- ölçek uyarlama- Geçerlik ve Güvenirlik- Tüketici DavranışlarıÖzet
Bu çalışma, marka gururu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanmasını, geçerlik ve güvenirliğinin test edilmesini amaçlamaktadır. Marka gururu, tüketicilerin markayla kurduğu duygusal ve psikolojik bağın bir sonucu olarak, çeşitli tüketici davranışlarını etkileyen önemli bir unsurdur. Tüketiciler, gurur duydukları markalara karşı daha yüksek bir aidiyet duygusu geliştirir; bu da marka sadakati, tekrar satın alma eğilimi, olumlu ağızdan ağıza iletişim ve markayı savunma gibi davranışlara yansır. Bu doğrultuda, ölçeğin Türkçe versiyonunun geliştirilmesi, ölçüm aracının psikometrik açıdan sağlamlığının incelenmesi ve Türkçe literatüre katkı sağlayacak olması çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Araştırmada temel alınan marka gururu ölçeği tüketicilerin bir markaya yönelik hissettikleri gurur düzeyini ölçmeye odaklanmaktadır. Uyarlama sürecinde, ölçeğin Türk dili bağlamında anlam bütünlüğünü koruyarak özgün yapısına uygun hale getirilmesi hedeflenmiştir. Çalışma örneklemini farklı yaş ve sosyo-ekonomik düzeylerden 484 katılımcı oluşturmuştur. Elde edilen veriler doğrulayıcı faktör analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Analizler sonucunda, ölçeğin iki boyutlu yapısının (bireysel marka gururu ve kolektivist marka gururu) Türkçe örneklemde geçerliliğini koruduğu belirlenmiştir. Ayrıca Cronbach alfa katsayıları ve bileşik güvenirlik değerleri ölçeğin yüksek derecede güvenilir olduğunu göstermektedir. Elde edilen bulgular, marka gururu ölçeğinin Türk tüketiciler üzerinde geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğunu ortaya koymaktadır.
Kaynaklar
Abadi, S. J., Mahdavipour, Z., Rezaei, A., & Nazari, F. (2021). The relationship between employee self-concept, brand identity, brand pride and brand citizenship behaviour and customer satisfaction. International Journal of Business Excellence, 23(2), 171.
Altın, Y., Özkurt, B., & Küçükibiş, H. F. (2025). Examination of the psychometric properties of physical activity enjoyment scale (PACES) based on classical test theory and item response theory. Acta Psychologica, 261, 105855. https://doi.org/10.1016/j.actpsy.2025.105855
Ansari, A. R., & Kashif, M. (2019). Few glitters are original gold. Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics, 32(3), 747–767.
Bhattacharya, C. B., & Sen, S. (2020). Consumer-company identification: A framework for understanding consumers' relationships with companies. Journal of Marketing, 67(2), 76–88.
Brislin, R. W., Lonnerwalter J., & Thorndike R. M. (1973). Cross-cultural research methods, New York, John Wiley-SonsPub.
Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. Guilford Press.
Chaudhuri, A., & Holbrook, M. B. (2001). The chain of effects from brand trust and brand affect to brand performance: The role of brand loyalty. Journal of Marketing, 65(2), 81–93.
Cronbach, L. J., Gleser, G. C., Nanda, H., & Rajaratnam, N. (1965). The dependability of behavioral measurements: Theory of generalizability for scores and profiles. Psychometrika Monograph Supplement, 10(Series 50), 1–135
DeVellis, R. F. (2017). Scale development: theory and applications (4. Basım). Sage Publications.
Egeler, P., Abed, F., & Buttgen, M. (2022). Corporate brand experience as a new construct and its effects on employees’ corporate brand pride and brand-supporting behaviours. International Journal of Business and Management, 17(3), 39.
Field, A. (2013). Discovering statistics using SPSS (4. Basım). Sage Publications.
Fornell, C. & Larcker, D. F. (1981). Structural equation models with unobservable variables and measurement error: algebra and statistics. Journal of Marketing Research, 18, 382-388.
Fournier, S. (1998). Consumers and their brands: Developing relationship theory in consumer research. Journal of Consumer Research, 24(4), 343–353.
Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). New York, NY: McGraw-Hill.
Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J. & Anderson, R.E. (2010) Multivariate data analysis (7. Basım). Pearson.
Helm, S. V., Renk, U., & Mishra, A. (2016). Exploring the impact of employees’ self-concept, brand identification and brand pride on brand citizenship behaviors. European Journal of Marketing, 50(1/2), 58–77.
Hoyt, C. (1941). Test reliability estimated by analysis of variance. Psychometrika, 6, 153.160.
Hu, L.-T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1–55.
Işıkay, T., & Başcı, A. (2020). Sosyal kimlik kuramı açısından tüketici – marka özdeşleşmesi ve bir araştırma. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 42(1), 63–90.
James, W.(1950). The principles of psychology. New York:: Dover Publications.
Karagöz, Y. (2019). Spss-Amos-Meta uygulamalı istatistiksel analizler. Nobel Yayıncılık
Kaur, H., & Verma, H.V. (2024). Brand pride: Concept and measurement. Journal of Product & Brand Management, 33(6), 668–683.
Koo, T. K., & Li, M. Y. (2016). A Guideline of selecting and reporting ıntraclass correlation coefficients for reliability research. Journal of chiropractic medicine, 15(2), 155–163.
Leary, M. R. (2004). Digging deeper: the fundamental nature of ‘self-conscious’ emotions. Psychological Inquir, 15(2), 129–131.
McDonald, R. P. (1999). Test theory: a unified treatment. Lawrence Erlbaum.
Nandy, S., Sondhi, N., & Joshi, H. (2024). Toward a measure of brand pride: Scale development and validation. Journal of Brand Management, 31(4), 430–448
Özkan Tektaş, Ö., & Uğur, A. G. B. (2018). Benlik uyumu ve fonksiyonel uyumun tüketici marka bağı üzerindeki etkisi: Cep telefonu kullanıcıları üzerine bir çalışma. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 11(22), 249–272.
Özkurt, B., Altın, Y., Eskiler, E., & Küçükibiş, H. F. (2025). Spora devam etme niyeti ölçeğinin geliştirilmesi: Madde tepki kuramı ve klasik test kuramına dayalı geçerlik ve güvenirlik çalışması. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(2), 26-48.
Parsons, S. (2021). Splithalf: Robust estimates of split half reliability. Journal of Open Source Software, 6(60), 3041.
Sirgy, M. J. (1982). Self-concept in consumer behavior: A critical review. Journal of Consumer Research, 9(3), 287–300.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston, MA: Pearson.
Tajfel, H., & J.C. Turner. (1985). The social identity theory of intergroup behaviour. In Psychology of intergroup relations, (ed. S. Worchel & W.G. Austin), 7–24. Chicago: Nelson-Hall
Taute, H. A., Sierra, J. J., Carter, L. L., & Maher, A. A. (2017). A sequential process of brand tribalism, brand pride and brand attitude to explain purchase intention: A cross-continent replication study. Journal of Product & Brand Management, 26(3), 239–250.
Tavakol, M., & Dennick, R. (2011). Making sense of Cronbach's alpha. International Journal of Medical Education, 2, 53–55.
Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Nobel Akademik Yayıncılık.
Weiner, B. (1985). An attributional theory of achievement motivation and emotion. Psychological Review, 92(4), 548–573.
Wijaya, H., Ivan, M., Ivansius, I., & Masnita, Y. (2022). Relevance brand pride and brand loyalty in choosing a hospital during Pandemic. Budapest International Research and Critics Institute-Journal (BIRCI-Journal), 5(2), 15557–15601.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
