DEĞİŞEN REFAH ANLAYIŞI VE SENDİKACILIK

Özet

Kapitalist üretim ilişkilerinin bir sonucu olarak ortaya çıkan ve çalışan haklarının sosyal sınıfları temelinde savunulmasını amaçlayan sendikaların, 1970’li yıllardan itibaren güç kayıplarına şahit olunmaktadır. Genellikle endüstri ilişkileri sisteminde yaşanan değişimlerle açıklanmaya çalışılan bu güç kaybı, aslında refah anlayışındaki değişimi de içeren daha kapsayıcı bir analize muhtaçtır. Keynesyen ekonomi politikalarının şekillendirdiği, kitlesel Fordist üretime dayalı ve tam istihdam hedefli refah politikaları, küresel pazarların şekillendirdiği yeni toplum yapısında karşılık bulamamaktadır. Sosyal sorunların ücretliler toplumunun sosyal sigorta tipi dayanışma dinamikleri ile çözüldüğü geleneksel refah anlayışı, “çalışma” kavramında meydana gelen değişimler sonucunda yeni arayışlara yönelmiştir. Esneklik, güvencesizlik, kuralsızlık ve nihayet “çalışmanın sonu” tartışmaları ekseninde süren bu değişim, refah hizmetlerinin kapsam ve boyutunu değiştirmiştir. Sendikal haklar başta olmak üzere çalışma hayatı tabanlı birçok hakkın yitirildiği ya da anlamını kaybettiği yeni refah anlayışı, vatandaşlık temelinde daha sınırlı ve geçici bir takım haklar vaat etmektedir. Varlığını çalışma hayatı dinamikleri üzerine inşa eden sendikaların yeni refah anlayışı içindeki yerleri ve etkinlikleri akademik çalışmalara sıklıkla konu edilmiştir. Bu çalışma, sendikacılığın uğradığı güç kayıplarını, endüstri ilişkileri sisteminin dönüşümü yanında refahın değişen görünümüyle de analiz eden bir perspektif sunmayı amaçlamaktadır.