Yıl: 2020  Cilt: 55  Sayı: 4  Sayfa: 2323-2340

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.11.1410

İNSANLAR BENCİL Mİ? DAVRANIŞSAL İKTİSAT OYUNLARINDAN HAREKETLE OSMANLI’DA VÂKIFLARIN YOKSULLUĞU AZALTAN ALTURİSTİK DAVRANIŞLARI

HATİME KAMİLÇELEBİ, ÇİĞDEM GÜRSOY

İnsanların var oldukları ilk günden beri aldıkları kararlarda sadece kendi faydalarını gözetmedikleri empati kurarak diğer insanları da düşündükleri bilinmektedir. Bu tarz olumlu sosyal davranışlar alturizm, empati ve başkalarını sevmek olarak değerlendirilmektedir. Alturizm olarak da kavramsallaştırılan ödül veya karşılık beklemeden sergilenen ve kişinin bir bedel ödeyebileceği alturistik davranış, diğerinin faydasını öncelemektedir. Ana akım iktisat bireylerin kendi çıkarlarını maksimize etmesinden bahsetmesine rağmen, çıkar gözetmeden diğerinin refahını arttıracak her türlü davranış da özünde iktisadi bir eylemdir.

Çalışmanın amacı Osmanlı vakıf kurucularının başkalarının çıkarını gözeten veya bencil olmayan davranışlarını davranışsal iktisat oyunları ve kavramlarından yola çıkarak alturistik özellikler açısından araştırmaktır. Sonuç olarak, ültimatom, diktatör, güven ve kamu malı oyunlarında ortaya çıkan empatiye bağlı alturistik davranışın vakıf kurucularının alturistik davranışlarıyla aynı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Davranışsal iktisat oyunları, Osmanlı vakıfları, Vâkıf, Alturizm, Empati

ARE PEOPLE SELFISH? BASED ON THE BEHAVIORAL ECONOMICS GAMES, THE ALTRUISTIC BEHAVIORS OF WAQF FOUNDER THE OTTOMAN EMPIRE TO REDUCE POVERTY

It is known that people do not merely consider their interests but also have been thinking about other people with empathy in making decisions since the very first day of their existence. This type of positive social behavior is considered as altruism, empathy and love toward others. Altruistic behaviors, exhibited without expecting a reward or something in return, prioritize the benefit of the others. Although mainstream economics mentions individuals maximizing their own interests, any behavior that will increase the welfare of the other regardless of interest is essentially an economic action.

The aim of the study is to investigate the behaviors of Ottoman waqf founders in favor of others or non-selfish behaviors in terms of altruistic features based on behavioral economics games and concepts. After all, it was determined that empathy-induced altruistic behavior that emerged in the ultimatum, dictator, trust and public good games, were the same as the waqf founders’ altruistic behaviors.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Behavioral economics games, Ottoman waqfs, Waqf founders, Altruism, Empathy