Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 2  Sayfa: 1378-1393

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.06.2125

KATILIM SİGORTACILIĞI: TÜRKİYE MODELİ VE İNCELEMESİ

MUHARREM UMUT, ÖMER FARUK TEKDOĞAN

Geleneksel sigortacılığın İslami finans ilkelerine uygun alternatifi olarak ortaya çıkan İslami sigortacılık (tekafül) ülkemizde katılım sigortacılığı olarak adlandırılmaktadır. Birçok ülkede belirli birkaç model çerçevesinde çalışan katılım sigortacılığı, ülkemizde 2009 yılında uygulanmaya başlanmıştır. Bu çalışmanın amacı, ülkemizde 2020 yılında yürürlüğe giren ve ülkemize özgü olan katılım sigortacılığı modelinin farklı sorun alanlarının analiz edilerek geliştirilmesi ve iyileştirilmesi yönünde öneriler sunmaktır. Bu kapsamda, çalışmada öncelikle geleneksel sigortacılık İslami perspektiften ele alınarak katılım sigortacılığının ortaya çıkışındaki sebepler ortaya konacaktır. Sonrasında katılım sigortacılığının temel ilkeleri ve uygulamada yaygın kullanılan modelleri anlatılacaktır. Akabinde yeni bir model şeklinde kurgulanan ülkemize özgü katılım sigortacılığı modeli ele alınacak ve temel unsurları açıklanacak ve son olarak katılım sigortacılığının ülkemizde gelişebilmesi için önerilerde bulunulacaktır. Türkiye’de katılım sigorta sektörünün gelişebilmesi ve geleneksel sigorta sektörü karşısında arzu edilen büyüklüğe ulaşabilmesi için, yeni katılım mevzuatında yer alan eğitim, sınav, sertifikasyon süreçlerinin sadeleştirilmesi, anonim şirketler için Tekafül uygulaması kısıtlılığının kaldırılması, pencere usulünün katılım sigorta sektörünün belirli seviyeye erişene kadar veya geleneksel sigortacılık ile rekabet edebilecek düzeye gelene kadar izin verilmesi, kazuistik (aşırı kuralcı) mevzuat yapısından ziyade esneklik sunacak mevzuat yapısına kavuşması gibi hususlarda mevcut mevzuatın gözden geçirilmesi ve uygulamada katılım sigorta şirketlerine çeşitli esnekliklerin tanınması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Katılım sigortacılığı, Tekafül, İslami sigortacılık, Türkiye modeli, Katılım finans

PARTICIPATION INSURANCE: TÜRKİYE MODEL AND ITS EXAMINATION

Islamic insurance (takaful), which emerged as an alternative to traditional insurance in accordance with Islamic finance principles, is called participation insurance in Türkiye. Participation insurance operating within the framework of specific models in many countries started operations in our country in 2009. The aim of this study is to provide suggestions for the development and improvement of the participation insurance model, which entered into force in 2020, unique to our country, by analyzing different problem areas. In this context, traditional insurance will be explained from an Islamic perspective and the reasons for the emergence of participation insurance will be revealed, and the basic principles of participation insurance and the commonly used models in practice will be explained. Subsequently, the participation insurance model specific to our country, which was designed as a new model, will be discussed. Finally, suggestions will be made for the development of participation insurance in our country. It is recommended that the current legislation be reviewed and various flexibility should be given to participation insurance companies in practice, in terms of issues such as the new participation legislation adopting a legislative structure that will offer flexibility rather than a casuistic (overly prescriptive) legislative design.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Participation insurance, Takaful, Islamic insurance, Türkiye model, Participation finance