Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 3  Sayfa: 2361-2377

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.09.2228

EĞİTİM KURUMLARINDA ÇATIŞMA YÖNETİMİ, ÖRGÜTSEL SESSİZLİK VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI

SELİN ÖZÇAKAL, GÖKHAN DEMİRHAN (EĞT-COĞ)

Bu çalışmanın amacı, eğitim kurumlarında örgütsel çatışma yönetimi ve örgütsel sessizlik düzeylerinin, örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki yordayıcı etkisini açıklamaktır. Araştırma örneklemi, Uşak il merkezindeki anaokul, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan ve tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemi ile belirlenen 500 öğretmenden oluşturulmuştur. Veriler, Örgütsel Çatışma Yönetimi Stilleri Ölçeği, Örgütsel Sessizlik Ölçeği ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde aritmetik ortalama ve standart sapma gibi betimsel istatistikler hesaplanmış, yordayıcılık analizinde hiyerarşik regresyon analizi gerçekleştirilmiştir. Bulgular okul yöneticilerinin çatışma yönetim stillerinden bütünleştirme, uzlaşma, uyma, kaçınma stilini düşük düzeyde, hükmetme stilini ise yüksek düzeyde kullandığını göstermiştir. Ayrıca örgütsel sessizlik ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına ait değişkenlere için hesaplanan ortalamalar, öğretmenlerin orta düzeyde örgütsel sessizlik gösterdiğini; yüksek düzeyde örgütsel vatandaşlık davranışları sergilediklerine işaret etmiştir. Yapılan hiyerarşik regresyon sonuçları ise regresyonun ilk aşamasında çatışma yönetim yöntemlerinden “hükmetme” stratejisinin örgütsel vatandaşlık davranışının negatif yordayıcısı olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte analizin ikinci aşamasında örgütsel sessizlik boyutları arasında yer alan “okul ortamı, sessizliğin kaynağı ve yönetici” alt boyutlarının örgütsel vatandaşlık davranışının negatif bir yordayıcısı olduğu görülmüştür. Elde edilen sonuçlar bağlamında, okul yöneticilerinin mümkün olduğunca uzlaştırıcı ve bütünleştirici çatışma yönetim stillerini kullanmaya çalışması ve eğitim örgütlerinde örgütsel sessizliğe yol açan etkenlerin derinlemesine incelenmesi önerilebilir. 

Anahtar Kelimeler (Keywords): Eğitim Örgütleri, Çatışma, çatışma yönetim stilleri, örgütsel sessizlik, örgütsel vatandaşlık,

CONFLICT MANAGEMENT, ORGANIZATIONAL SILENCE AND ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP BEHAVIOR IN EDUCATIONAL INSTITUTIONS

The aim of this study is to explain the predictive effects of organizational conflict management and organizational silence levels on organizational citizenship behavior in educational institutions. The research sample consisted of 500 teachers working in kindergarten, primary school, secondary school and high school in Uşak city center and determined by stratified random sampling method. Data were collected with the Organizational Conflict Management Styles Scale, the Organizational Silence Scale, and the Organizational Citizenship Behavior Scale. In the analysis of the data, descriptive statistics such as arithmetic mean and standard deviation were calculated, and hierarchical regression analysis was performed in the predictive analysis. Findings showed that school administrators used the conflict management styles integrating, compromising, conforming and avoiding at a low level, and using the dominating style at a high level. In addition, the averages calculated for the variables of organizational silence and organizational citizenship behaviors showed that teachers showed moderate organizational silence; indicated that they exhibited high levels of organizational citizenship behaviors. The hierarchical regression results, on the other hand, showed that the "domination" strategy, one of the conflict management methods, was a negative predictor of organizational citizenship behavior in the first stage of the regression. However, in the second stage of the analysis, it was seen that the sub-dimensions of "school environment, source of silence and administrator", which are among the dimensions of organizational silence, are a negative predictor of organizational citizenship behavior.  In the context of the results obtained, it can be suggested that school administrators try to use conciliatory and integrative conflict management styles as much as possible and examine the factors that cause organizational silence in educational organizations in depth.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Educational Organizations, Conflict, conflict management styles, organizational silence, organizational citizenship.