Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 3  Sayfa: 2156-2177

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2203

ÖĞRETMENLERİN VE OKUL YÖNETİCİLERİNİN SOSYAL SERMAYEYE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

SEVİLAY ÇALIŞKANOĞLU, DİDEM KOŞAR

Bu çalışmada amaç, Ankara ilinde yer alan ortaokullarda görev yapmakta olan öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin sosyal sermayeye ilişkin görüşlerini incelemektir. Bu doğrultuda Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin sosyal sermayenin anlamına, unsurlarına, kişisel ve örgütsel katkılarına, okullarda gelişme sürecine, karşılaşılan zorluklara ve sosyal sermayenin geliştirilmesi için yapılabileceklere ilişkin görüşleri incelenmiştir. Araştırma, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Ankara ili Çankaya, Yenimahalle, Mamak, Altındağ, Etimesgut, Keçiören ve Sincan ilçelerinden maksimum çeşitlilik, ölçüt örnekleme yöntemleri ile belirlenen katılımcılar ile gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma yöntemi benimsenerek olgu bilim çalışması şeklinde desenlenen bu araştırmada veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz ve içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenler ve okul yöneticileri sosyal sermayeyi iş birliği, iletişim ve güven olgularıyla iç içe olan bir kavram olarak tanımlamışlardır. Katılımcılar sosyal sermayenin bileşenlerini güven, sosyal ağlar, faaliyetlere katılım, okuldaki normlar ve örgütsel bağlılık şeklinde belirtmişlerdir. Öğretmenler ve okul yöneticileri sosyal sermayenin varlığının öğretmenlerin okula ait hissetme durumunu, mesleki motivasyon ve gelişimini, akademik başarıyı, okulun atmosferini ve imajını olumlu yönde etkilediğini ifade etmişlerdir. Böylelikle sosyal sermayenin okulun verimli işleyişine katkı sağladığı belirtilmiştir. Sosyal sermayenin geliştirilmesinde öğretmenler arasındaki iletişimin iyi olmaması, okul idaresinin otoriter bir tutum içinde olması, iletişime kapalı olması ve velilerin eğitim-öğretim sürecinde pasif bir konumda olması gibi engellerle karşılaşıldığı ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Sosyal sermaye, beşeri sermaye, ekonomik sermaye, okul yöneticisi, öğretmen

THE VIEWS OF TEACHERS AND SCHOOL ADMINISTRATORS ON SOCIAL CAPITAL

The aim of this study is to examine the views of teachers and school administrators working in secondary schools in Ankara province on social capital. In this direction, the views of teachers and school administrators working in secondary schools affiliated to the Ministry of National Education on the meaning of social capital, its elements, personal and organizational contributions, the development process in schools, the difficulties encountered and what can be done to develop social capital were examined. The research was carried out with the participants determined by maximum diversity and criterion sampling methods from Çankaya, Yenimahalle, Mamak, Altındağ, Etimesgut, Keçiören and Sincan districts of Ankara province in the 2020-2021 academic year. In this research, which was designed as a case study by adopting qualitative research method, data were collected with a semi-structured interview form. The data obtained were analyzed through descriptive analysis and content analysis. As a result of the research, teachers and school administrators defined social capital as a concept intertwined with cooperation, communication and trust. The participants identified the components of social capital as trust, social networks, participation in activities, school norms and organizational commitment. Teachers and school administrators stated that the existence of social capital positively affected teachers’ sense of belonging to the school, professional motivation and development, academic achievement, and the atmosphere and image of the school. Thus, it was stated that social capital contributes to the efficient functioning of the school. In the development of social capital, it was stated that obstacles such as poor communication between teachers, authoritarian attitude of the school administration, closed communication and passive position of parents in the education process were encountered.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Social capital, human capital, economic capital, school administrator, teacher