Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 3  Sayfa: 1917-1929

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2194

EKONOMİK BÜYÜME, TİCARİ DIŞA AÇIKLIK VE GIDA GÜVENLİĞİ İLİŞKİSİ: AKDENİZ HAVZASI ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR ANALİZ

GÜLFERAH BOZKAYA ERTÜRKMEN, HÜSEYİN ÇELİK

Gıda güvenliği ekonomi ile çift yönlü bir etkileşime sahiptir. Gıda güvenliğinin sağlanması başta sağlıklı işgücü temin olmak üzere farklı iktisadi göstergelere katkı sağlayacaktır. Diğer yandan ekonomik büyüme gerçekleşirken iktisadi faaliyetlerin gıda güvenliği üzerinde pozitif veya negatif dışsallıklara neden olabilir. Bu dışsallıkların ortaya konulabilmesi bakımından iktisadi göstergelerin gıda, gıda üretim ve dolayısıyla gıda güvenliği üzerindeki etkisinin araştırılması önemlidir. Buradan hareketle bu çalışmada ekonomik büyüme ve ticari dışa açıklığın gıda güvenliği üzerindeki etkisinin araştırılması amaçlanmaktadır. Çalışma 1990-2021 dönemini kapsamaktadır. Ampirik analizler Akdeniz havzası ülkeleri için gerçekleştirilmiştir. Akdeniz havzası ülkeleri sahip oldukları iklim koşullarına bağlı olarak tarımsal potansiyeli yüksek olmaları ve ekonomik hacimlerinden dolayı tercih edilmiştir. Yöntem olarak panel veri analizlerinden yatay kesit bağımlılık testi, homojenite testleri, CADF birim kök ve ECM eşbütünleşme testleri ile CCE katsayı tahmincisi kullanılmıştır. Yatay kesit bağımlılığında sahip değişkenlerin düzeyde birim kök içerdiği, birinci farkta yani I(1)’de durağan olduğu tespit edilmiştir. Modeli oluşturan değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Uzun dönem katsayı tahmin sonuçlarına göre hem ekonomik büyüme hem de ticari dışa açıklığın gıda güvenliğini pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Yani söz konusu ülke grubunda ekonomik büyüme ve ticari dışa açıklık gıda güvenliğine olumlu katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Ekonomik büyüme, Gıda güvenliği, Ticari dışa açıklık, ECM eşbütünleşme, CCE

THE NEXUS BETWEEN ECONOMIC GROWTH, TRADE OPENNESS AND FOOD SECURITY: AN EMPIRICAL FOR MEDITERRANEAN BASIN COUNTRIES

Food security and the economy are inextricably linked. Ensuring food security will essentially contribute to many protection indicators in order to guarantee healthy safety. When the efficiency of economic growth is used, it may have both positive and negative externalities on food security. The significance of its components on food, food production, and continuously food security, which has the property of disclosing these externalities, is significant. The group weights of economic growth and trade openness on food security are intended from this perspective. The research covers from 1990 to 2021. The Mediterranean basin deposits were performed using empirical analyses. Mediterranean basin nests were preferred due to their climatic conditions, excessive ventilation, and economic potential. Panel data analysis methods included the cross-section dependency test, homogeneity tests, CADF unit root and ECM cointegration tests, and the CCE coefficient estimator. The variables with cross-section dependency are non-stationary at the level and are stationary in the first difference, that is, in I(1). It was determined that the variables defining the model had a cointegration relationship. According to the long-term coefficient estimate results, both economic development and trade openness have positive effects on food security. In other words, economic growth and trade openness improving food security in the aforementioned country group.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Economic growth, Food security, Trade openness, ECM cointegration, CCE