Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 3  Sayfa: 2525-2552

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.09.2198

ALGILANAN COVID-19 TEHDİDİ VE ÖLÜM ANKSİYETESİNİN AKADEMİSYENLERDE SATIN ALMA DAVRANIŞINA ETKİSİ: TÜRKİYE-KUZEY AVRUPA ÜLKELERİ KARŞILAŞTIRMASI

GÜLÇİN BİLGİN TURNA, HİLAL PEKMEZCİ, OKAY IŞIK

COVİD-19 salgınında izolasyona maruz kalan meslek gruplarından biri olan akademisyenler, üniversitelerde alıştıkları sosyal ortamlarını sürdüremeyerek, uzaktan çalışma düzenlemelerine uyum sağlamaya gayret etmişlerdir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye ile Kuzey Avrupa’da (Birleşik Krallık, Hollanda ve Norveç) görev yapmakta olan akademisyenlerin, ölüm anksiyetesi ve algılanan COVİD-19 tehdidi algısının intikam satın alma davranışı üzerindeki etkisini incelemektir. “İntikam alışverişi”, küresel COVID-19 karantinaları sırasında pazarlama alanında popüler hale gelmiş olan bir terimdir. Pandemiye bağlı kısıtlamaların kaldırılmasının ardından, alışveriş isteğinde gözlenen artışı ifade etmektedir. Araştırma verileri çevrimiçi ortamda üç ölçek kullanılarak toplanmıştır: “Algılanan COVİD-19 Tehdit Ölçeği”, “Templer Ölüm Kaygısı Ölçeği” ve “İntikam Satın Alma Davranışı Ölçeği”. Çalışmanın örneklemini Türkiye’den 163 ve Kuzey Avrupa’dan 164 olmak üzere toplam 327 akademisyen oluşturmuştur. Analizler için Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) benimsenmiştir. Sonuçlar, Kuzey Avrupa’da çalışan akademisyenlerin intikam alışverişi eğiliminin Türkiye’dekilere kıyasla daha yüksek olduğunu göstermiştir. Hem Türkiye’de hem de Kuzey Avrupa’da çalışan akademisyenlerin, algılanan COVİD-19 tehdidi ve ölüm anksiyetesi arttıkça, intikam alışverişine yönelme eğiliminde artış tespit edilmiştir. Ancak algılanan COVİD-19 tehdidi ile intikam satın alma davranışı arasındaki ilişkide ölüm anksiyetesinin aracılık rolünü destekleyecek yeterli kanıt bulunamamıştır. Disiplinlerarası olan bu çalışmada, Türkiye’de ve Kuzey Avrupa’da çalışan akademisyenlerin demografik özelliklerine göre tespit edilen istatistiksel anlamlı farklılıklar da belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Algılanan COVID-19 Tehdidi, Ölüm Anksiyetesi, İntikam Satın Alma Davranışı, Akademisyenler, Türkiye ve Kuzey Avrupa

THE IMPACT OF PERCEİVED COVID-19 THREAT AND DEATH ANXİETY ON BUYİNG BEHAVİOR AMONG ACADEMİCS: A COMPARİSON BETWEEN TÜRKİYE AND NORTHERN EUROPEAN COUNTRİES

Academics, one of the occupational groups exposed to isolation in the COVID-19 epidemic, tried to adapt to the remote working regulations by not being able to maintain the social environment they were accustomed to in universities. This study aimed to examine the impact of perceived COVID-19 threat and death anxiety on revenge buying behavior by comparing academics who work in Türkiye and Northern Europe (the United Kingdom, the Netherlands, and Norway). “Revenge buying” is a term popularized in the marketing field during the global COVID-19 quarantines. It refers to the surge in shopping desire observed after the lifting of pandemic-related lockdown measures. Data was collected online by using three scales: the “Perceived COVID-19 Threat Scale”, “Templer’s Death Anxiety Scale” and “Revenge Buying Behavior Scale”. The sample consisted of total 327 academics: 163 from Türkiye (TR) and 164 from Northern Europe (NE). Structural Equation Modelling (SEM) was adopted for the analyses. The results showed that academics in NE were more prone to revenge buying behavior than TR. As the perceived threat of COVID-19 and death anxiety increased, it was determined that academics working in both TR and NE have tendencies for revenge buying. However, there was insufficient evidence to support the mediating role of death anxiety in the relationship between perceived COVID-19 threat and revenge buying behavior. In this interdisciplinary study, statistically significant differences identified based on the demographic characteristics of academics working in TR and NE have also been indicated.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Perceived COVID-19 Threat, Death Anxiety, Revenge Buying Behavior, Academics, Türkiye and Northern Europe