Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 3  Sayfa: 2837-2850

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.09.2199

HYMAN MİNSKY’NİN FİNANSAL İSTİKRARSIZLIK HİPOTEZİ: TEORİK BİR DEĞERLENDİRME

ÇAĞATAY TUNÇSİPER, HÜSEYİN GÜNSÜZ

Finansal İstikrarsızlık Hipotezi, Amerikalı iktisatçı Hyman Minsky tarafından geliştirilmiş bir teoridir. Bu hipotez, finansal sektörde meydana gelen istikrarsızlıkların, ekonomik krizlere ve durgunluklara yol açabileceğini savunmaktadır. Minsky'ye göre, ekonomik sistem doğal olarak istikrarsızdır ve finansal krizler zaman zaman ortaya çıkar. Minsky, finansal sistemin üç farklı aşamasını tanımlar: hedge (stabil) aşama, spekülatif aşama ve ponzi (kriz) aşamasıdır. Hedge aşamasında, ekonomik aktörler düşük riskli yatırımlara odaklanır ve borçluluk düzeyleri düşüktür. Ancak, zamanla ekonomik büyüme ve kar beklentileri spekülatif aşamaya geçişi teşvik eder. Spekülatif aşamada, ekonomik aktörler riskli yatırımlara yönelir ve borçluluk seviyeleri artmaktadır. Toplam borçtan sadece faizi ödeyebilir. Borcun anaparası ödenmediği için tekrar borçlanma yapılır. Ponzi aşamasında ise artık borçların ödenemediği ve Minsky Anı (Minsky Moment) ortaya çıkmaktadır.  Minsky'ye göre, finansal krizlerin ortaya çıkmasının temel sebepleri spekülasyon, borçlanma ve risk alma gibi faktörlerdir. Finansal piyasalardaki iyimserlik ve artan borçlanma, spekülatif balonların oluşmasına ve sonunda patlamasına yol açabilir. Krizlerin ardından finansal sistemde düzeltmeler yapılır, ancak zamanla unutkanlık etkisiyle benzer hatalar tekrarlanabilir ve yeni krizler ortaya çıkabilir. Minsky'nin Finansal İstikrarsızlık Hipotezi, finansal sektörün ve borçlanmanın ekonomik döngülerde oynadığı önemli rolü vurgular. Bu hipoteze göre, finansal istikrarı korumak için düzenleyici önlemler alınmalı ve ekonomik aktörlerin aşırı risk alma eğilimleri sınırlandırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Finansal İstikrarsızlık Hipotezi, Hyman Minsky, Ponzi, Hedge, Spekülasyon

HYMAN MINSKY’S FINANCIAL INSTABILITY HYPOTHESIS: A THEORETICAL REVİEW

The Financial Instability Hypothesis is a theory developed by American economist Hyman Minsky. This hypothesis argues that instabilities in the financial sector can lead to economic crises and recessions. According to Minsky, the economic system is inherently unstable, and financial crises occur periodically. Minsky identifies three different stages of the financial system: the hedge stage, the speculative stage, and the Ponzi stage. In the hedge stage, economic agents focus on low-risk investments, with low debt levels. However, over time, economic growth and profit expectations encourage a transition to the speculative stage. In the speculative stage, economic agents engage in risky investments, and debt levels increase. In the Ponzi stage, debt becomes unsustainable, leading to what Minsky calls a "Minsky Moment." According to Minsky, financial crises’ fundamental causes are speculation, borrowing, and risk-taking. Optimism in financial markets and increased borrowing can create speculative bubbles that eventually burst. Following crises, adjustments are made in the financial system, but over time, the effect of forgetfulness can lead to the repetition of similar mistakes and the emergence of new crises. Minsky's Financial Instability Hypothesis emphasizes the significant role played by the financial sector and borrowing in economic cycles. According to this hypothesis, regulatory measures should be taken to maintain financial stability, and the tendency of economic agents to take excessive risks should be limited.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Financial Instability Hypothesis, Hyman Minsky, Ponzi, Hedge, Speculative