Yıl: 2018  Cilt: 53  Sayı: 3  Sayfa: 777-793

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.1009

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ VE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNİN FİRMANIN İHRACAT PERFORMANSINA ETKİSİ: GAZİANTEP İLİ ÖRNEĞİ

İBRAHİM ÇÜTCÜ, AYDIN ÖZDEMİR, M.ŞEKİP YİĞİT

İhracat miktarı, makro ölçekte ülke ekonomisini etkilerken mikro ölçekte ise firmaların karlılığı, verimliliği, ciroları gibi birçok faktörü etkilemektedir. Bu nedenle küresel rekabette ayakta kalabilmek açısından firmaların ihracat performansı, ülke ekonomisi içerisinde büyük önem arz etmektedir. Ekonomi literatüründe firmaların ihracat performansını etkileyen birçok değişken bulunmaktadır. Bununla birlikte çalışmada, bağımlı değişken olan ihracat performansını etkileyen en önemli faktörlerden ikisi olan İnsan Kaynakları Yönetimi (İKY) ve Toplam Kalite Yönetimi (TKY) bağımsız değişken olarak kabul edilmiştir. Araştırma verileri Gaziantep ilinde faaliyet gösteren orta ve büyük ölçekli 216 firmadan elde edilmiştir. Toplam Kalite Yönetimi (Üst Yönetim Katılımı, Çalışan Kalite Eğitimi, Çalışan Yetkilendirilmesi, Müşteri Odaklılık), İnsan Kaynakları Yönetimi (İşe Alım ve Seçim, Eğitim ve Geliştirme, Performans Değerlendirme) ve İhracat Performansı ve Yurtdışı Müşteri ile İlişki (İhracat Performansı, Yurtdışı Müşteri ile İlişkiler) yapılarını içeren ölçüm modeli İkinci Düzey Doğrulayıcı Faktör Analiz kullanılarak doğrulanmıştır. Daha sonra araştırma hipotezleri Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) kullanılarak test edilmiştir. Araştırma bulguları; Toplam Kalite Yönetiminin, İhracat Performansı ve Yurtdışı Müşteri ile İlişki üzerinde negatif ve anlamlı (β=-0,110, p<0,01) etkisinin olduğunu ve İnsan Kaynakları Yönetiminin, İhracat Performansı ve Yurtdışı Müşteri ile İlişki üzerinde pozitif ve anlamlı (β=0,150, p<0,01) etkisinin olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler (Keywords): İhracat, Toplam Kalite Yönetimi, İnsan Kaynakları Yönetimi, İkinci Düzey DFA, YEM

THE EFFECT OF HUMAN RESOURCES MANAGEMENT AND TOTAL QUALITY MANAGEMENT ON THE EXPORT PERFORMANCE OF FIRM: THE CASE OF GAZIANTEP PROVINCE

While the amount of exports affects national economy on the macro scale, it affects many factors such as profitability, productivity and turnover of firms on the micro scale. For this reason, export performance of firms has great importance within national economy in terms of being afloat at the global competition. In the economy literature at this study, there are many variables that affect the export performance of firms. However, Human Resources Management (HRM) and Total Quality Management (TQM) which are two of the most important factors affecting the export performance, which is the dependent variable, was accepted as independent variable. Research data was obtained from 216 middle and large sized firms that are operating in Gaziantep province. Measure Model that consisting of Total Quality Management construct (Top Management Commitment, Employee Quality Training, Employee Empowerment, Customer Focus), Human Resources Management construct (Recruitment and Selection, Training and Development, Performance Appraisal) and Export Performance and Importer Relationship construct (Export Performance, Importer Relationships) was confirmed using Second Order Confirmatory Factor Analysis. And research hypothesis was tested using Structural Equation Modelling (SEM). Research findings demonstrate that Total Quality Management has a negative and significant (β=-0,110, p<0,01) effect on the Export Performance and Importer Relationship and that Human Resources Management has a positive and significant (β=0,150, p<0,01) effect on the Export Performance and Importer Relationship.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Export, Total Quality Management, Human Resources Management, Second Order CFA, SEM