Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 3  Sayfa: 2262-2283

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2224

ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞININ BİLGİ UÇURMAYA (WHİSTLEBLOWİNG) ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL ADALET ALGISININ ROLÜ: BEYAZ YAKALI ÇALIŞANLAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

ZEKİ ÇETİN

Örgütlerde etik davranışların teşvik edilmesi ve şeffaflığın korunması için geliştirilen stratejilerin merkezinde bireysel eylemler ile örgütün kolektif bütünlüğü arasında köprü kuran bir eylem olan bilgi uçurma olgusu yatmaktadır. Bu bağlamda çalışanların suiistimalleri bildirme tercihlerini yönlendiren temel mekanizmaların çözümlenmesi ve böylece çağdaş örgütlere nüfuz eden etik dinamiklerin daha derin bir şekilde anlaşılması önemlidir. Araştırma, örgütsel vatandaşlık davranışı ile bilgi uçurma arasındaki ilişkiyi, örgütsel adaletin aracılık rolüne odaklanarak incelemiştir. Araştırmaya 448 beyaz yakalı hizmet sektörü çalışanı örneklem olarak seçilmiştir. Araştırma verileri Smart PLS 4 ile analiz edilmiş ve analizler için yapısal eşitlik modellemesi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre örgütsel vatandaşlık davranışı ile örgütsel adalete ilişkin algının tüm boyutları (dağıtım adaleti, prosedür adaleti ve etkileşimsel adalet), çalışanların bilgi uçurma eylemleri üzerinde pozitif etki yaratmaktadır. Bununla birlikte örgütsel vatandaşlık davranışının bilgi uçurmaya etkisinde örgütsel adalete ilişkin algının tüm boyutlarının aracı rol üstlendiği belirlenmiştir. Örgütsel vatandaşlık davranışının teşvik edilmesi ile örgütsel adalete dayanan bir örgüt kültürünün desteklenmesi, bilgi uçurma davranışını güçlendiren sağlam bir çerçeve oluşturacak ve böylece örgütsel ekosistemin etik dokusu ve hesap verebilirlik mekanizmaları da güçlenecektir.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel adalet, bilgi uçurma, beyaz yakalı çalışanlar, örgüt yönetimi

THE ROLE OF ORGANIZATIONAL JUSTICE PERCEPTION IN THE EFFECT OF ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP BEHAVIOR ON WHISTLEBLOWING: A RESEARCH ON WHITE COLLAR EMPLOYEES

At the heart of strategies for promoting ethical behavior and maintaining transparency in organizations lies the phenomenon of whistleblowing, an action that bridges the gap between individual actions and the collective integrity of the organization. In this context, it is important to analyze the underlying mechanisms that drive employees’ choices to report misconduct and thus gain a deeper understanding of the ethical dynamics permeating contemporary organizations. The study examined the relationship between organizational citizenship behavior and whistleblowing, focusing on the mediating role of organizational justice. A sample of 448 white-collar service-sector employees was selected for the study. The research data were analyzed with Smart PLS 4 and structural equation modeling was used for the analysis. According to the findings of the study, organizational citizenship behavior and all dimensions of organizational justice perception (distributive justice, procedural justice, and interactional justice) have a positive effect on employees’ whistleblowing actions. However, it was determined that all dimensions of organizational justice perception play a mediating role in the effect of organizational citizenship behavior on whistleblowing. Encouraging organizational citizenship behavior and supporting an organizational culture based on organizational justice will create a solid framework that strengthens whistleblowing behavior, thus strengthening the ethical fabric and accountability mechanisms of the organizational ecosystem.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Organizational citizenship behavior, organizational justice, whistleblowing, white collar employees, organizational management