Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 3  Sayfa: 2402-2423

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.09.2226

TÜRKİYE’DE FARKLI KESİMLERİN ENFLASYON BEKLENTİLERİNİN KONTROLÜ İÇİN ÖLÇÜM İHTİYACI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME VE ÖNERİ

AFŞİN ŞAHİN, GÖKTUĞ ŞAHİN

Beklenti kavramı, iktisadi anlamda, bireylerin gelecekteki ekonomik koşullarla ilgili bekleyişlerini yansıtan değişkenlerin gelecekteki değerlerine ilişkin algılarına odaklanır. Enflasyon beklentileri, ekonomik davranışın, finansal kararların ve politika sonuçlarının önemli belirleyicilerinden olmakla birlikte merkez bankalarının enflasyonu kontrol edebilmesinde takip ettiği ve yönlendirmeye çalıştığı önemli değişkenlerden bir tanesidir. Merkez Bankası, enflasyon beklentilerini Türkiye’de reel ve finansal sektör temsilcileri ve profesyoneller için ölçmekteyken daha alt gruplarda mikro düzeyde ölçmemektedir. Ekonomide sadece bir kesimin enflasyon beklentilerinin dikkate alınması, gösterge yanlılığına yol açabilecektir. Çalışma, enflasyon beklentileri ve ekonomik aktörler arasındaki ilişkiyi farklı perspektiflerden ele alarak ekonomi politikalarının etkinliğini artırmaya yönelik olarak önemli ipuçları sunmaktadır. Çeşitli kesimlerin enflasyon beklentilerinin ölçümünü, ekonomik karar alma süreçlerindeki etkilerini anlamak ve daha sağlam bir para politikası oluşturmak amacıyla değerlendirmek önemlidir. Bu kapsamda çalışmada, özellikle çiftçilerin enflasyon beklentilerinin diğer ekonomik kesimlerden farklılaşabileceği ve bu farklılığın para politikası üzerindeki etkilerinin anlaşılması gerektiği vurgulanmaktadır. Ayrıca çalışma kapsamında Türkiye'de, çiftçiler gibi toplumun farklı kesimleri için enflasyon beklentilerinin nicel olarak sunulmasının önemi ve olası sonuçları tartışılırken çiftçilerin enflasyon beklentilerinin zaman serisi biçiminde elde edilmesinin, araştırmacılara pek çok teoremin ampirik olarak sınanmasın açısından imkân tanıyacağı ortaya konmaktadır. Çalışmada, fiyat istikrarı ve rasyonel bekleyişlerin sağlanması açısından bu ölçümün gerekliliği literatür taraması ve düşünsel boyutta açıklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Enflasyon Beklentileri, Rasyonellik, Politika Etkinliği, Para Politikası, Merkez Bankası

AN EVALUATION AND PROPOSAL ON THE MEASUREMENT NECESSITY FOR CONTROLLING INFLATION EXPECTATIONS OF DIFFERENT SEGMENTS IN TÜRKİYE

The concept of expectations, in economic terms, focuses on individuals' perceptions of future values of variables reflecting their anticipations of forthcoming economic conditions. Inflation expectations constitute a crucial determinant of economic behavior, financial decisions, and policy outcomes, while also serving as a pivotal variable monitored and guided by central banks to manage inflation. Although the Central Bank gauges inflation expectations for representatives of the real and financial sectors, as well as professionals in Türkiye, it does not assess inflation at the micro level for lower-income groups. Concentrating solely on one segment of the economy's inflation expectations may lead to indicator bias. This study provides essential insights for enhancing the effectiveness of economic policies by considering the relationship between inflation expectations and economic actors through diverse viewpoints. Evaluating the measurement of inflation expectations across various sectors is vital to comprehending their impacts on economic decision-making processes and formulating a more resilient monetary policy. Within this context, the study underscores that inflation expectations among farmers might diverge from those of other economic segments, necessitating a deeper understanding of the resulting implications for monetary policy. Furthermore, while discussing the importance and potential consequences of quantitatively presenting inflation expectations for different segments of society, such as farmers, the study reveals that obtaining farmers' inflation expectations as a time series can facilitate empirical testing of numerous hypotheses. In the study, the necessity of this measurement to maintain the price stability and rational expectations is explained by a literature review and intellectual dimension.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Inflation Expectations, Rationality, Policy Efficiency, Monetary Policy, Central Bank