Yıl: 2022  Cilt: 57  Sayı: 2  Sayfa: 1027-1039

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.05.1801

TÜRKİYE’DE KAYITLI EKONOMİ İLE KAYIT DIŞI İSTİHDAM ORANI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN SEKTÖRLER İTİBARİYLE İNCELENMESİ

ANIL ERALP

Ekonomik büyümeyi açıklayıcı faktörlerin tespiti konusunda pek çok ampirik çalışma bulunmaktadır. 1970’lerden itibaren kayıt dışı ekonomi üzerindeki ilgi artmaya başlamış ve kayıt dışı ekonominin kayıtlı ekonomi üzerindeki etkilerinin araştırılmasına yönelinmiştir. Kayıt dışı ekonominin ve buna bağlı olarak kayıt dışı istihdamın kayıtlı ekonomi üzerinde olumsuz ve olumlu etkileri olduğu ileri sürülmektedir. Bu bağlamda bu çalışmada Türkiye ekonomisindeki toplam ekonomik faaliyetler, tarım sektörü, hizmetler sektörü ve sanayi sektörü için optimal bir kayıt dışı istihdam oranın var olup olmadığı ve varsa bu oranın tahmin edilmesi amaçlanmaktadır. Analizler 2009-2020 yıllarını ve İBBS 2 düzeyini kapsayan bir panel veri seti kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Türkiye için optimal kayıt dışı istihdam oranın belirlenebilmesi için ters U formunun geçerli olup olmadığı, literatürdeki diğer çalışmalardan olarak hem sektörel hem de bölgesel farklılar dikkate alınarak araştırmaya konu olan ekonomik faaliyet alanları için dört ayrı dinamik panel veri modeli kullanılarak araştırılmıştır. Modellerin tahmininde Arrellona ve Bond (1991) tahmin yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular toplam ekonomik faaliyetler ile sanayi sektörü için ters U formunun geçerli olduğunu göstermektedir. Ancak kayıt dışı istihdam ile tarım sektörü arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Bununla beraber hizmetler sektörü ile doğrusal bir ilişki içinde olduğu tespit edilmiştir. Optimum kayıt dışı istihdam oranları toplam ekonomik faaliyetler için %66,21 ve sanayi sektörü için %66,46 olarak tahmin edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler (Keywords): Kayıt dışı istihdam, ekonomik büyüme, sektör analizi, dinamik panel veri analizi, Arrellone ve Bond tahmin yöntemi.

INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN REGISTERED ECONOMY AND UNREGISTERED EMPLOYMENT RATE BY SECTORS IN TURKEY

There are many empirical studies on the determination of explanatory factors of economic growth. Since the 1970s, the interest in unregistered economy has started to increase and it has been focused on investigating the effects of unregistered economy on registered economy. It is suggested that unregistered economy and, accordingly, unregistered employment have negative and positive effects on registered economy. In this context, in this study, the aim is estimation of an optimal unregistered employment rate for total economy, agriculture, services and industry in Turkey. Analyzes were carried out using a panel data set covering 2009-2020 and NUTS 2 level. In order to determine the optimal unregistered employment rate for Turkey, whether the inverted U form is valid or not, unlike other studies in the literature, it has been investigated to consider both sectors and regional differences by using four different dynamic panel data models. These dynamic panel data models estimated by Arrellona and Bond (1991)’s method. The findings show that the inverted U form is valid for total economy and industrial. However, no significant relationship was found between unregistered employment and agricultural. Also, it is determined that there is a linear relationship between services and unregistered employment. Optimum unregistered employment rates were estimated as 66.21% for total economy and 66.46% for industry. 

Anahtar Kelimeler (Keywords): Unregistered employment, economic growth, sector analysis, dynamic panel data analysis, Arrellona and Bond estimate method.