Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 2  Sayfa: 1455-1466

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.06.2137

MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLERİN FİNANSAL PİYASALAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN İNCELENMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

FİKRİ KAPLAN, MURAD AHMADZADA, WAQAR BADSHAH

Öz: Küresel çapta yaşanan makro ekonomik değişkenlerden ve değişimlerden hem ülke ekonomileri hemde diğer finansal piyasalar etkilenmektedir. Türkiye uzunca bir süredir finansal piyasalarını etkileyen siyasi ve ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalmaktadır. Küresel finansal krizin ardından Türkiye finans piyasalarında yatırımcılar  için riskleri de beraberinde getiren iniş çıkışlar yaşandı. Bu çalışma, makroekonomik değişkenler ile borsa endeksi arasındaki ilişkiyi 2010-2015 yılları arasında Türkiye örneğinde aylık veriler kullanarak incelemeyi amaçlamaktadır. GSYİH, Döviz Kuru, Enflasyon Oranı, M2 gibi makroekonomik faktörlerin ve Ham Petrol Fiyatları, Altın Fiyatları gibi küresel faktörlerin İMKB üzerinde etkisinin olup olmadığını araştırmak için birim kök testleri (Augmented Dickey–Fuller, Phillips Perron) ve OLS modeli uygulanmıştır.  Ampirik bulgular, Döviz Kuru, M2, GSYİH, Altın fiyatları ve Petrol fiyatlarının İMKB 100 Endeksi'ni önemli ölçüde etkilediğini göstermektedir. Ayrıca, enflasyon oranının İMKB 100 endeksine katkıda bulunduğuna dair bir kanıt yoktur.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Makroekonomik değişkenler, BIST (Borsa İstanbul),TÜFE (Tüketici Fiayt Endeksi), COP (Ham Petrol Fiyatı), Döviz Kuru, Türkiye

EXPLORİNG EFFECTS OF MACROECONOMİC VARİABLES ON FİNANCİAL MARKETS: EVİDENCE FROM TURKEY

Abstract

The entire economy of the nation and businesses both are impacted by macroeconomic factors and these factors are the main drivers of financial markets over the world. Türkiye has faced significant economic and political challenges that have affected its financial markets for a long time. After global financial crisis, Türkiye’s financial markets experienced ups and downs that brought risks for investors. This paper aims to examine the relationship between macroeconomic variables and the stock exchange index for the case of Türkiye using monthly data the period between January 2010 and December 2015. Unit root tests (Augmented Dickey-Fuller, Phillips Perron) and OLS model were applied to investigate whether macroeconomic factors such as GDP, Exchange Rate, Inflation Rate, M2, and global factors such as Crude Oil Prices, Gold Prices have an impact on ISE 100 Index, or not. The empirical findings show that Exchange Rate, M2, GDP, Gold prices, and Oil prices significantly affected the ISE 100 Index. As the results indicate, there is no evidence that the inflation rate contributes to the ISE 100 Index.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Macroeconomic variables, ISE (Istanbul Stock Exchange), CPI (Consumer Price Index), COP (Crude Oil Prices), Exchange Rate, Türkiye