Yıl: 2024  Cilt: 59  Sayı: 1  Sayfa: 75-93

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.24.01.2299

PİYASA BAŞARISIZLIĞI VERSUS KAMU BAŞARISIZLIĞI: KEYNESYEN MÜDAHALECİ DEVLET ANLAYIŞI VE NEO-LİBERAL KALKINMACI DEVLET ANLAYIŞINA CUMHURİYETİN YÜZÜNCÜ YILINDA TÜRKİYE ÖRNEĞİNDE ELEŞTİREL BİR BAKIŞ

ADEM ÜZÜMCÜ, DİLAN ÖZDEMİR

İktisadi kalkınma, ülkelerin üretim faktörlerini ve kaynaklarını optimal şekilde kullanarak ekonomik ve sosyal alanda refah düzeyinin artırılmasını ifade etmektedir. Devlet-kalkınma ilişkileri bağlamında üç temel kalkınma yaklaşımından söz edilebilir. Bu yaklaşımlardan geleneksel kalkınmacı devlet anlayışı kamu kesiminin ekonomide daha fazla aktif olmasını; neo-liberal kalkınma yaklaşımı kamunun piyasadaki rolünün azaltılması ve devletin küçültülmesini, yeni kalkınmacı devlet anlayışı ise bu iki görüşün dengeli biçimde piyasaya yansımasını savunmaktadır. Ülkeler, günümüzde kapsayıcı büyüme ve yeni kalkınmacı devlet anlayışına uygun sosyo-ekonomik politikalar geliştirerek kalkınmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda başarı ölçütü, piyasa mekanizmasının etkin biçimde işlemesi, sosyo-ekonomik göstergelerde olumlu gelişmeler kaydedilmesi ve ekonomik hedeflere ulaşılabilmektir. Liberal ekonomi politikaları bağlamında piyasa koşullarında kaynakların optimal tahsisinin yapılamaması piyasa başarısızlığına, buna karşılık etkinsiz kamu müdahaleleri kamu başarısızlığına yol açmaktadır. Bu noktada ülkelerin kalkınma politikaları geliştirilirken bu iki başarısızlık türünün oluşturduğu işsizlik, enflasyon ve ekonomik küçülme gibi ekonomik sorunların farkında olmak gerekmektedir. Bu amaçla bu çalışmada cumhuriyetin kuruluşundan günümüze Türkiye’de uygulanan ekonomi politikaları; piyasa başarısızlığı ve kamu başarısızlığı bağlamında Keynesyen müdahaleci/kalkınmacı devlet anlayışı ve neo-liberal kalkınmacı devlet anlayışı, Türkiye pratiği çerçevesinde, eleştirel bir yaklaşımla ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Piyasa Başarısızlığı, Kamu Başarısızlığı, İktisadi Kalkınma, Türkiye, Cumhuriyetin Yüzüncü Yılı

MARKET FAILURE VERSUS GOVERNMENT FAILURE: A CRITICAL OVERVIEW OF THE KEYNESIAN INTERVENTIONIST STATE CONCEPT AND THE NEO-LIBERAL DEVELOPMENTALIST STATE CONCEPT IN THE CENTENARY OF THE REPUBLIC OF TURKIYE

Economic development refers to increasing the welfare level of countries in economic and social areas by making optimal use of production factors and resources. In the context of state-development relations, three main development approaches can be mentioned. Among these approaches, the traditional developmentalist state approach, advocates that the public sector should be more active in the economy; the neo-liberal development approach advocates reducing the role of the public sector in the market and downsizing the state; and the new developmentalist state approach advocates a balanced reflection of these two views on the market. Today, countries aim to develop by developing socio-economic policies in line with inclusive growth and the new developmental state approach. In this context, the criteria for success are the effective functioning of the market mechanism, positive developments in socio-economic indicators and the achievement of the economic goals. In the context of liberal economic policies, the failure of optimal allocation of resources under market conditions in the context of liberal economic policies leads to market failure, while ineffective public interventions policies lead to government failure. At this point, it is necessary to be aware of economic problems such as unemployment, inflation and negative economic growth caused by these two types of failure while developing the development policies of countries. For this purpose, this study critically examines the economic policies implemented in Turkey since the foundation of the republic within the framework of the concepts of market failure and government failure, the Keynesian interventionist state approach and the Turkish practice of the neo-liberal developmentalist state approach.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Market Failure, Government Failure, Economic Development, Turkiye, Centenary of Republic