Yıl: 2024  Cilt: 59  Sayı: 4  Sayfa: 2902-2917

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.24.12.2552

BİST100 ENDEKSİ İLE GEPU, TAHVİL FAİZİ VE DÖVİZ KURU ARASINDAKİ DİNAMİK İLİŞKİ ÜZERİNE BİR AMPİRİK ÇALIŞMA

BÜLENT İLHAN, ERDEM BAĞCI

Hisse senedi yatırımcısının karşılaştığı sistematik riskler portföy çeşitlendirmesi yoluyla kaçınılamayan, bazıları ölçülebilen, bazıları ölçülemeyen çeşitli faktörlerden kaynaklanmaktadır. Finans ve sermaye piyasaları literatüründe bu risk faktörlerinin belirlenmesi ve hisse senedi piyasalarına etkilerini tahmin etmeye yönelik çok sayıda ampirik çalışma yapılmıştır. Çalışmalara konu olan değişkenler de küresel krizler, sosyal olaylar, pandemi gibi faklı dönemlerin özelliklerine göre farklılaşmakta ve çeşitlenmektedir. Küresel Ekonomik Politik Belirsizliği (GEPU), hisse senedi piyasaları, faiz oranları ve döviz kurları arasındaki ilişki, ekonomi literatüründe yaygın olarak incelenmiş olup, bu araştırmaların genellikle  BRICS, G7 ve AB ülkeleri üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Bu çalışmada, Borsa İstanbul Pay Piyasasını temsil eden BİST100 Endeksi üzerinde etkisi olabileceği düşünülen sistematik risk faktörlerinden GEPU, tahvil faizi ve döviz kuru değişkenleri ile BİST100 endeksi arasındaki dinamik ilişki ampirik olarak test edilmektedir. Çalışmada ARDL sınır testi yaklaşımı tercih edilmiştir ve analizler Ocak 2013-Haziran 2024 dönemini içermektedir. Analiz sonuçlarına göre, kısa dönemde GEPU, tahvil faizi ve ABD Dolar kurunun BIST100 endeksi üzerindeki etkisinin zayıf veya önemsiz düzeyde olduğu, ancak uzun dönemde BİST100 Endeksi üzerinde GEPU endeksinin ve tahvil faizinin negatif yönde, ABD Dolar kurunun pozitif yönde etkileri olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler (Keywords): BİST100 Endeksi, GEPU, Tahvil Faiz Oranı, Döviz Kuru, Sistematik Risk

AN EMPIRICAL STUDY ON THE DYNAMIC RELATIONSHIP BETWEEN BIST100 INDEX AND GEPU, BOND INTEREST, EXCHANGE RATE

Systematic risks faced by stock investors arise from various factors, some of them are computable and some incomputable, which cannot be avoided through portfolio diversification. Many empirical studies have been conducted in the finance and capital markets literature to identify these risk factors and predict their effects on stock markets. The variables subject to studies differ and diversify according to the characteristics of different periods such as global crises, social events and pandemics. The relationship between Global Economic Political Uncertainty (GEPU), stock markets, interest rates and exchange rates has been widely studied in the economic literature, and these studies generally focus on BRICS, G7 and EU countries. In this study, the dynamic relationship between GEPU, bond interest and exchange rate variables, which are among the systematic risk factors that are thought to have an impact on the BIST 100 Index is empirically tested. ARDL bounds test approach was preferred in the study and the analyzes include the period January 2013-June 2024. According to the analysis results, it was concluded that the effect of GEPU, bond interest rates and the USD/TRL exchange rate on the BIST100 index was weak or insignificant in the short term, but in the long term, the GEPU index and bond interest rates had a negative effect on the BIST100 Index, and the USD/TRL exchange rate had a positive effect.

Anahtar Kelimeler (Keywords): BIST100 Index, GEPU, Bond Interest Rate, Exchange Rate, Systematic Risk