Yıl: 2022  Cilt: 57  Sayı: 4  Sayfa: 3341-3359

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1986

REEL DÖVİZ KURU SAPMASI VE İHRACAT PERFORMANSI: KIRILGAN BEŞLİ ÖRNEĞİ

TANER TAŞ

Aşırı değerlenmiş döviz kuru, ihracat üzerinde oluşması muhtemel olumsuz etkileri sebebiyle, ekonomi politikasını uygulayan karar alma birimleri tarafından çoğunlukla gerçekleşmesi istenmeyen bir durumdur. Bir ülkenin parasının aşırı veya eksik değerlenmiş olduğu yorumunda bulunabilmek için, cari dönem reel döviz kurunun, denge reel döviz kurundan ne ölçüde sapma gösterdiğini hesaplamak gerekmektedir. Bunun için genellikle, literatürde modern denge döviz kuru modelleri olarak geçen, temel denge döviz kuru (FEER), arzulanan döviz kuru (DEER), doğal denge döviz kuru (NATREX) ve son olarak davranışsal denge döviz kuru (BEER) modelleri kullanılmaktadır. Bu doğrultuda hareket edilerek, çalışmaya ait analizin ilk aşamasında, kırılgan beşli olarak tanımlanan ülkelere ait, Bruegel.org5 ve World Development Indicator veri tabanından temin edilen ve 1992-2020 yıllarını kapsayan veriler kullanılarak, FEER modeli kapsamında denge reel döviz kurları hesaplanmış ve gerçekleşen sapma değerlerine ulaşılmıştır. İkinci aşamada, elde edilen sapma değerleri değişken olarak ihracat denklemine eklenmiş ve ihracat ile olan ilişkisi bulunmuştur. Çalışmada ulaşılan sonuçlar incelendiğinde, döviz kurundaki eksik değerlenme seviyesinin artmasının, Türkiye hariç olmak üzere, örnekleme dahil olan tüm ülkelerin ihracatını arttırdığı, yalnızca Türkiye’de eksik değerlenmiş döviz kurunun ihracat üzerindeki etkisinin olumsuz olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Denge Reel Döviz Kuru, Sapma, Panel Eşbütünleşme, FEER, Eksik Değerlenme

THE EFFECT OF REAL EXCHANGE RATE DEVİATİON ON EXPORTS İN FRAGİLE FİVE

The overvalued exchange rate is an undesirable situation that is mostly undesirable by the decision-making units that implement the economic policy, due to its possible negative effects on exports. In order to interpret that a country's currency is overvalued or undervalued, it is necessary to calculate to what extent the current period real exchange rate deviates from the equilibrium real exchange rate. For this calculation, the basic equilibrium exchange rate (FEER), the desired exchange rate (DEER), the natural equilibrium exchange rate (NATREX), and finally the behavioral equilibrium exchange rate (BEER), which are referred to as modern equilibrium exchange rate models in the literature, are used. Acting in this direction, in the first stage of the analysis of the study, using the data from Bruegel.org5 and the World Development Indicator database of the countries defined as the fragile five and covering the years 1992-2020, the equilibrium real exchange rates were calculated within the scope of the FEER model and the actual deviation values were reached. In the second stage, the deviation values obtained were added to the export equation as a variable and their relationship with export was found. When the results obtained in the study are examined, it is seen that the increase in the undervaluation level in the exchange rate increases the exports of all countries included in the sample, except for Turkey, and the effect of the undervalued exchange rate on exports is negative only in Turkey.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Equilibrium Real Exchange Rate, Misalignment, Panel Cointegration, FEER, Undervaluation