Yıl: 2022  Cilt: 57  Sayı: 4  Sayfa: 2847-2869

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.11.1987

ATIKLARIN ULUSLARARASI TİCARETİNE İLİŞKİN MEVZUAT VE TÜRKİYE’NİN PLASTİK ATIK İTHALATININ PLASTİK MAMUL İHRACATINA OLASI ETKİSİ

OSMAN ALTINTAŞ, YASEMİN KESKİN BENLİ

Günümüzde birçok ülke tarafından kabul gören döngüsel ekonomi yaklaşımının temel unsurlarından biri de atıkların değerlendirilerek ekonomiye tekrar kazandırılmasıdır. Atıkların ekonomik değer olarak görülmesi ülke içinde geri dönüşüm faaliyetlerini artırdığı gibi yoğun bir şekilde uluslararası ticari faaliyet olarak da karşımıza çıkmaktadır. Çalışmada uluslararası atık ticaretinin ulusal ve uluslararası mevzuatı incelenmiş, ardından uluslararası atık ticaretine en çok konu olan cam, kâğıt, karton ve plastik atıklar irdelenmiştir. Son yıllarda Türkiye’nin atık plastik ithalatı hızlı bir artış göstermiştir.  Türkiye 2005 yılında plastik atık ithalatında 7.806 ton ile dünyada otuzsekizinci sırada yer almasına rağmen 2020 yılında 756.980 ton ile birinci sıraya yükselmiştir. Bu kapsamda atık plastik ithalatının ekonomiye etkilerinin araştırılması oldukça önemli hale gelmiştir. Çalışmada Türkiye’nin 3915 GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) kodlu atık plastik ithalatının ekonomiye etkilerini incelemek amacıyla varsayımsal bir hesaplama yapılmıştır. İthal edilen plastik atığın geri kazanılan yüzde 60’lık kısmının tamamının plastik mamule dönüştürüldüğü ve tamamının ihraç edilebildiği varsayıldığında bunun plastik mamul ihracatına olası etkisi hesaplanmıştır. Ayrıca sektörel istihdam verileri incelenmiş ve Türkiye’de özellikle atık plastik ithalatının artış göstermeye başladığı 2010 yılı sonrası plastik ürünlerin imalatı ile materyal geri kazanımda çalışan sayısında bir artış gözlenmiştir. Son olarak, atık plastik ithalatı ile ilgili uygulamadaki sorunların çözümüne yönelik sonuç ve önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Atık, Atık Plastik, Atık Plastik İthalatı, Uluslararası Atık Ticareti Mevzuatı

LEGISLATION ON INTERNATIONAL TRADE OF WASTES AND POSSIBLE IMPACT OF TURKEY'S PLASTIC WASTE IMPORT ON PLASTIC PRODUCT EXPORT

One of the essential elements of the circular economy approach, accepted by many countries today, is “waste recycling” and its return to the economy. The adoption of waste as an economic value increases recycling activities within the country and causes waste export to appear as an intense international commercial activity. The study examined national and international legislation in the international trade of waste. Then glass, paper, cardboard, and plastic wastes, which are the most subject to international waste trade, were examined.  In recent years, Turkey's plastic waste import has rapidly increased. Although Turkey ranked 38th in the world in plastic waste imports with 7,806 tons in 2005, it increased to first place with 756,980 tons in 2020. In this context, the research on the effects of plastic waste plastic import on the economy has gained considerable importance.  In the study, a calculation was made in order to examine the effects of Turkey's 3915 HS coded waste plastic imports on the economy. Assuming that 60 percent of the imported plastic waste is converted into plastic products and all of them can be exported, the possible impact on the export of plastic products is calculated. In addition, sectoral employment data was examined and it was observed that the number of workers in the manufacture of plastic products and the number of workers in material recovery increased when the import of waste plastic started to increase in Turkey after 2010. Then, the results and suggestions for solving the problems in practice related to the import of waste plastic are given.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Waste, Plastic Waste, Waste Plastic Import, International Waste Trade Legislation