Yıl: 2024  Cilt: 59  Sayı: 4  Sayfa: 3073-3096

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.24.12.2576

DUPONT ANALİZİ YÖNTEMİ İLE FİNANSAL PERFORMANSIN DEĞERLENDİRİLMESİ: BIST XTRZM ENDEKSİ ÖRNEĞİ

MÜJDAT ERTÜRK

Finansal performans, işletmelerin sürdürülebilirliğini, yatırımcı güvenini ve stratejik karar alma süreçlerini etkileyen önemli bir kriterdir. DuPont Analizi şirketlerin finansal performansını değerlendirmede kullanılan araçlardan birisidir. Bu makalenin amacı,  BIST Turizm Endeksinde yer alan şirketlerin finansal performanslarının DuPont Analizi Yöntemi kullanılarak analiz edilmesi ve finansal performanslarının karşılaştırılmasıdır. Araştırmaya dâhil edilen şirketlerin mali tabloları Kamuyu Aydınlatma Platformundan elde edilmiştir. Araştırmaya konu olan şirketlerin finansal verileri 2020-2023 yılları arasına aittir ve yılsonu mali tablolarından alınmıştır.  Araştırma sonucuna göre PKENT şirketinin en yüksek özkaynak karlılık ortalamasına, TABGIDA şirketinin ise en düşük özkaynak karlılık ortalamasına sahip şirket olduğu tespit edilmiştir. Tüm yıllar ortalamasına göre PETROKENT, ULAS, BAYDONER, ETILER, MARTI, DOCO, AVTUR, BIGCHEF şirketlerinin diğer endeks şirketleri olan MAALT, MERIT, AYCES, TEKTU ve TABGIDA şirketlerine göre özkaynaklarını daha verimli kullandıkları söylenebilir. Şirketlerin özkaynak karlılığı ortalamaları yıl bazında en yüksek 2021 yılında, en düşük 2020 yılında gerçekleşmiştir.  Araştırma bulgularına göre; BIST XTRZM Endeksinde yer alan şirketlerin özkaynak karlılıklarının yıllar itibari ile istikrarsız ve dalgalı bir seyir izlediği söylenebilir.  Araştırma sonucuna göre şirketlerin özkaynak karlılıklarını artırabilmeleri için; varlıklarını daha etkin ve verimli bir şekilde kullanmaları,  yabancı kaynak-özkaynak dengesini korumaları, sadece satışlarını artırmalarının tek başına yeterli olmadığı, net kar marjlarını da mutlaka artırmaları gerektiği tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler (Keywords): Finansal Performans, DuPont Analizi, Özkaynak Karlılığı, BIST, XTRZM Endeksi

EVALUATION OF FINANCIAL PERFORMANCE USING THE DUPONT ANALYSIS METHOD: AN EXAMPLE OF THE BIST XTRZM INDEX

Financial performance is an important criterion that affects the sustainability of businesses, investor confidence, and strategic decision-making processes. DuPont analysis is a tool used to evaluate companies’ financial performance. The purpose of this article is to analyze the financial performance of companies listed on the BIST Tourism Index using DuPont analysis and to compare their financial performance. The financial statements of the companies included in this study were obtained from the Public Disclosure Platform. The financial data of the companies subject to the research belong to the years 2020-2023 and are taken from the year-end financial statements. According to the research results, PKENT had the highest average return on equity, and TABGIDA had the lowest average return on equity. According to the average of all years, PETROKENT, ULAS, BAYDONER, ETILER, MARTI, DOCO, AVTUR, BIGCHEF companies can be said to use their equity more efficiently than other index companies MAALT, MERIT, AYCES, TEKTU, and TABGIDA. The average return on equity of the companies was highest in 2021 and lowest in 2020. According to these findings, companies’ equity returns on the BIST XTRZM Index have followed an unstable and fluctuating course over the years. According to the results of the research, companies should use their assets more effectively and efficiently to increase their return on equity, maintain the balance between liabilities and equity, and increase their net profit margins.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Financial Performance, DuPont Analysis, Return on Equity, BIST, XTRZM Index