Yıl: 2024  Cilt: 59  Sayı: 4  Sayfa: 2591-2614

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.24.11.2532

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ZORUNLU VATANDAŞLIK DAVRANIŞININ HİZMET SÜREÇLERİNİ SABOTE ETME DAVRANIŞI ÜZERİNE ETKİSİ: SOSYAL KAYTARMA VE YÜZEYSEL ROL YAPMANIN PARALEL ARACILIK ROLÜ

MURAT BAŞ, SİNAN TARSUSLU, LOKMAN ONUR EKİNCİ, GOKNUR ERSARI TAŞKESEN

Bu çalışma sağlık çalışanlarının, zorunlu vatandaşlık davranışları ile hizmet süreçlerini sabote etme eğilimleri arasındaki ilişkide sosyal kaytarma ve yüzeysel rol yapma davranışlarının paralel aracılık rolünü ortaya koymak amacıyla tasarlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Türkiye’nin Doğu Anadolu bölgesinde yer alan orta ölçekli bir eğitim ve araştırma hastanesi çalışanları örneklem olarak ele alınmıştır. Kolayda örnekleme yöntemiyle 400 sağlık çalışanından veri toplanmıştır. Araştırma verileri için alan yazınında geçerliği ve güvenirliği test edilmiş ölçekler kullanılmıştır. Nicel veri toplama yönteminin kullanıldığı bu araştırma aynı zamanda tanımlayıcı, ilişki aracıyı ve kesitsel olarak tasarlanmıştır. Araştırma bulguları değerlendirildiğinde sağlık çalışanlarının zorunlu vatandaşlık davranışları ile hizmet süreçlerini sabote etme davranışları, sosyal kaytarma eğilimleri ve yüzeysel rol yapma durumları arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler; sosyal kaytarma eğilimleri ile yüzeysel rol yapma eğilimleri ve hizmet süreçlerini sabote etme davranışları arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler ve yüzeysel rol yapma eğilimleri ile hizmet süreçlerini sabote etme eylemleri arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca sağlık çalışanlarının zorunlu vatandaşlık davranışları ile hizmet süreçlerini sabote etme eğilimleri arasındaki ilişkide sosyal kaytarmanın ve yüzeysel rol yapma davranışlarının ayrı ayrı aracılık rolünün olduğu bulgulanmıştır. Son olarak sağlık çalışanlarının zorunlu vatandaşlık davranışları ile hizmet süreçlerini sabote etme eğilimleri arasındaki ilişkide sosyal kaytarmanın ve yüzeysel rol yapma davranışlarının paralel aracılık rolünün olduğu da tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler (Keywords): Zorunlu vatandaşlık, hizmet süreçlerini sabote etme, sosyal kaytarma, yüzeysel rol yapma, sağlık çalışanları

THE EFFECT OF HEALTH WORKERS' COMPULSORY CITIZENSHIP BEHAVIOUR ON SERVICE PROCESS SABOTAGE BEHAVIOUR: THE PARALLEL MEDIATING ROLE OF SOCIAL LOAFING AND SUPERFICIAL ROLE-PLAYING

This study was designed to reveal the parallel mediating role of social loafing and superficial role-playing behaviours in the relationship between health care workers' obligatory citizenship behaviours and their tendency to sabotage service processes. For this purpose, the employees of a medium-sized training and research hospital located in the Eastern Anatolia region of Turkey were taken as the sample. Data were collected from 400 healthcare professionals by convenience sampling method. For the research data, scales whose validity and reliability have been tested in the literature were used. This study, in which quantitative data collection method was used, was also designed as descriptive, correlational and cross-sectional. When the research findings were evaluated, it was found that there were significant positive relationships between health care workers' compulsory citizenship behaviours and their behaviours of sabotaging service processes, social loafing tendencies and superficial role playing; significant positive relationships between social loafing tendencies and superficial role playing tendencies and behaviours of sabotaging service processes; and a significant positive relationship between superficial role playing tendencies and acts of sabotaging service processes. In addition, it was found that social loafing and superficial role-playing behaviours have a mediating role separately in the relationship between health care workers' obligatory citizenship behaviours and their tendency to sabotage service processes. Finally, it was also found that social loafing and superficial role-playing behaviours have a parallel mediating role in the relationship between health care workers' obligatory citizenship behaviours and their tendency to sabotage service processes.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Compulsory citizenship, sabotaging service processes, social loafing, superficial role-playing, healthcare workers