Yıl: 2024  Cilt: 59  Sayı: 4  Sayfa: 2266-2288

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.24.11.2498

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM GİRİŞLERİNİN İHRACATA VE EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

TURGAY CEYHAN

Öz

Gelişmekte olan ülkelerin refah seviyelerinin yükselmesinde ve bu ülkelerin çeşitli dış ülkelerle ticari ilişkilerinin artmasında doğrudan yabancı yatırımlar önem taşımaktadır. Doğrudan yabancı yatırımlar, ihtiva ettiği know-how, yönetim bilgisi, ileri ve organizasyonel teknolojiler gibi avantajlar yoluyla ev sahibi ülkede sermaye birikimine, üretim ve istihdam artışına katkıda bulunmakta ve böylelikle o ülkenin ihracatının ve milli gelirinin yükselmesini sağlayabilmektedir. Bu kapsamda, çalışmada, Türkiye’deki doğrudan yabancı yatırım girişlerinin ekonomik büyüme ile ihracata etkisi ARDL modeli ile araştırılmaktadır. Çalışma sonuçlarına göre, doğrudan yabancı yatırım değişkeni, gayri safi yurt içi hasıla ve ihracat değişkenleri ile yüksek korelasyon ilişkisi içerisindedir. LogFDI, logGDP ve logEXP değişkenlerinin birim kök süreçlerini incelemek için yapılan Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF) ve Phillips-Perron (PP) birim kök testleri ile yapısal kırılmalı birim kök testleri doğrultusunda, değişkenlerin tümünün düzeyde durağan olmadıkları saptanmış, ancak ilk devresel farklarında durağanlaşan birinci dereceden tümleşik seriler oldukları kararlaştırılmıştır. ARDL modeline yönelik Akaike Bilgi Kriteri kapsamında optimal gecikme seçimleri yapıldıktan sonra kurulan modellerde, doğrudan yabancı yatırımların gayri safi yurt içi hasıla ve ihracat ile uzun dönemli bir denge ilişkisine sahip olduğu saptanmıştır. Araştırmada yürütülen ARDL sınır testi analizinden erişilen bulgular, Türkiye’de uzun dönemde söz konusu yatırımların gayri safi yurt içi hasılayı ve ihracatı istatistiki olarak anlamlı ve pozitif bir şekilde etkilediğini ortaya koymaktadır. Diğer taraftan, bu yatırımların ihracat üzerinde kısa dönemli etkisi de pozitiftir.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Doğrudan Yabancı Yatırım, Ekonomik Büyüme, İhracat, Doğrudan Yabancı Yatırım Girişleri, ARDL Sınır Testi

THE IMPACT OF FOREİGN DİRECT INVESTMENT INFLOWS ON EXPORT AND ECONOMİC GROWTH: A RESEARCH ON TÜRKİYE

Abstract

Foreign direct investment is essential in increasing the level of welfare of developing countries and in increasing business connections of these countries with various foreign nations. It contributes to capital accumulation, employment and output increase in the host country through benefits like know-how, managerial skills, advanced and organizational technologies, and thus can increase the export and national income of that country. In this context, in this work, the influence of foreign direct investment inflows on economic growth and export in Türkiye are investigated via the ARDL model. Pursuant to the results of the study, foreign direct investment variable has a high correlation with the variables of gross domestic product and export. In accordance with the Augmented Dickey-Fuller (ADF), Phillips-Perron (PP) and structural break unit root tests applied to examine the unit root processes of the logFDI, logGDP and logEXP variables, it was decided that all the variables were first-order integrated series that were non-stationary at level and stationary at the first cyclical difference. In the models created after the optimal lag selections for the ARDL model in line with the Akaike Information Criterion, it was determined that foreign direct investment has a long-term equilibrium relation with gross domestic product and export. Findings from the ARDL bound test analysis carried out in the research show that aforementioned investments have a statistically positive and significant impact on gross domestic product and export in the long-term. Short-term coefficients also reveal that the short-term effect of these investments on the countryˈs export is statistically significant and positive.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Foreign Direct Investment, Economic Growth, Export, Foreign Direct Investment Inflows, ARDL Bound Test